LETS als zinvolle tussenstap

De Nijmegenaren, Jan van Beusekom en Johan Huybregts, hebben beiden zo’n 40 jaar geleden de studie Cultuur- en Godsdienstpsychologie gedaan. Maar pas zo’n 3 jaar geleden, op een reünie van de stichting Overal vonden ze elkaar in hun ideeën over een basisinkomen.

Toen ze met pensioen waren en aow gingen ontvangen, kregen ze ruimte en tijd om regelmatig een middag bij elkaar te zitten en na te denken over een betere wereld. Daarbij hebben ze ver doorgedacht op zoek naar een wereld waar mensen gericht kunnen zijn op vertrouwen en samenleven in plaats van op concurrentie en eigenbelang. Een basisinkomen ging, volgens hun, daarin niet ver genoeg. Ze kwamen erachter dat er pas sprake kan zijn van een echte SAMEN-leving als geld en bezit daaruit verdwijnen. Zij vormen de obstakels die mensen beletten om echt samen te werken.

Als de omgeving daartoe uitnodigt

Marx beschrijft het feit dat mensen door loonarbeid eigenlijk altijd meer kwijt zijn (hun tijd en energie) voor wat ze ervoor terug krijgen. Michael Sandel geeft aan hoe de tirannie van verdienste menselijkheid tegenwerkt. ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman laat zien dat mensen tot het goede geneigd kunnen zijn, en al helemaal als de omgeving hen daartoe uitnodigt. De Rotterdamse econome Irene van Staveren pleit voor een economie die zich vooral bezig houdt met het beschikbaar maken van de voorzieningen die alle mensen nodig hebben.

De ontwikkeling naar een duurzamere samenleving strandt nu ook nog grotendeels op het feit dat mensen geld gebruiken om ook dit te proberen mogelijk te maken. Terwijl er heel veel eenvoudige maatregelen zijn, die vanuit een ander soort gedrag of behoefte ook substantieel bijdragen aan minder klimaatverandering. Misschien is het goed om vaker over dat soort maatregelen en gedrag te vertellen en ze te waarderen. Zoals het vrijwilligerswerk van bijna iedereen ook de motor is waarop iedereen en ook de betaalde economie draait.

Een samenleving zonder geld en bezit heeft, net als alle samenlevingen, regels en afspraken nodig. Er moet een gestructureerde organisatie staan, waarbij democratie op lokaal niveau een centrale rol inneemt. Zonder geld en bezit kan het algemeen belang zichtbaarder worden. En het is de bedoeling dat ieder met het eigen talent helpt met besturen, zoals je de taken verdeelt bij een vereniging. Zo kun je een gemeenschap maken die voor elkaar kan zorgen, ieder op de eigen manier. De een wat socialer, de ander wat meer terug getrokken maar ieder met het eigen talent en praktische vaardigheden. Neem bijvoorbeeld de storm in Valencia. Er kwamen daar een aantal mensen de winkels plunderen, maar er kwamen nog veel meer mensen om te helpen schoonmaken en koken en ondersteunen.

Een systeem als LETS kan een interessante tussenstap zijn, omdat alle soorten werk en goederen waardering kunnen krijgen en mensen elkaar ook kennen en helpen onder het motto ‘de zonnen, daar komen we wel uit’. Naast dat je zonnen ruilt, zorg je ook met elkaar voor de gelegenheid om zonder geld te handelen. Ik merk zelf dat dit gedachtegoed me aanzet om nog wat verder door te denken op de ideeën die ons bij LETS al lang bewegen. We kunnen streven naar een goed functionerend LETS als opstap naar een fijne gemeenschap die bij kan dragen aan een voorbeeld van saamhorigheid in plaats van ieder voor zich. https://www.echtesamenleving.nl/

Geschreven door: Carin (0621)